Ατοπική δερματίτιδα

Τι είναι η ατοπική δερματίτιδα ;

Η ατοπική δερματίτιδα  είναι μια χρόνια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έντονο κνησμό και τυπικό εξάνθημα. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία αλλά συνήθως ξεκινά στην βρεφική και παιδική ηλικία. Η ατοπική δερματίτιδα  είναι επίσης γνωστή ως ατοπικό έκζεμα.

Που οφείλεται η ατοπική δερματίτιδα ;

Η ατοπική δερματίτιδα οφείλεται σε αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι ασθενείς έχουν συνήθως  διαταραχές του δερματικού φραγμού, καθιστώντας το δέρμα πιο ευαίσθητο σε σαπούνια, απορρυπαντικά, χημικές ουσίες, περιβαλλοντικές συνθήκες , τη θερμοκρασία και ποικίλους άλλους εκλυτικούς παράγοντες.

Παράγοντες που προκαλούν έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας είναι:

• Το στρες
• Η ξηροδερμία που προκαλείται από την μη σωστή και σχολαστική περιποίηση του ατοπικού δέρματος
• Τροφικά αλλεργιογόνα
• Λοιμώξεις του δέρματος όπως αυτές που οφείλονται σε σταφυλόκοκκο και σε απλό έρπη
• Οδοντοφυΐα στα βρέφη

 Είναι κληρονομική η ατοπική δερματίτιδα ;

Η ατοπική δερματίτιδα εμφανίζεται συνήθως σε άτομα που έχουν ατοπία τα ίδια ή συγγενικά τους πρόσωπα, δηλαδή πάσχουν από μία ή και τις τρεις στενά συνδεδεμένες παθήσεις : ατοπική δερματίτιδα, άσθμα και αλλεργική ρινίτιδα . Αν ένας ή και οι δύο γονείς πάσχουν από ατοπία είναι πολύ πιθανόν να την κληροδοτήσουν στα παιδιά τους.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας;

Συνήθως, η ατοπική δερματίτιδα  περνάει από φάσεις, μπορεί αρχικά να είναι σοβαρή, στη συνέχεια λιγότερο σοβαρή, και στη συνέχεια χειροτερεύει και πάλι. Μερικές φορές αυτό μπορεί να οφείλεται στους λόγους που περιγράφονται παραπάνω, αν και συχνά δεν μπορεί να εντοπιστεί καμία αιτία.

 Ποια είναι η κλινική εικόνα της ατοπικής δερματίτιδας ;

Η ατοπική δερματίτιδα  μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος και του προσώπου  και παρουσιάζει εκλεκτική εντόπιση σε διαφορετικές θέσεις του σώματος ανά ηλικιακή κατηγορία. Γενικά, οι περιοχές που επηρεάζονται πιο συχνά είναι οι πτυχές των αρθρώσεων στους αγκώνες και τα γόνατα, οι καρποί, οι αστράγαλοι και ο λαιμός. Το κύριο σύμπτωμα είναι ο κνησμός μεγάλης έντασης που ξυπνά τη νύχτα τον ασθενή προκαλώντας κόπωση και ευερεθιστότητα. Το πάσχον δέρμα είναι ξηρό, κόκκινο, ερεθισμένο και  λόγω του συνεχούς ξυσίματος παρουσιάζει εκδορές και τελικά παχύνεται.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η ατοπική δερματίτιδα  ;

Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την ατοπική δερματίτιδα. Όμως, με την πάροδο της ηλικίας και μέχρι την εφηβεία, τα συμπτώματα των παιδιών με ατοπική δερματίτιδα μπορούν να βελτιωθούν μέχρι  60%. Ωστόσο, πολλοί πάσχοντες συνεχίζουν να έχουν ξηρό, ευαίσθητο δέρμα ή χρόνιο έκζεμα και μετά την ενηλικίωσή τους.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση στοχεύει αφενός στον μακροχρόνιο έλεγχο των συμπτωμάτων και αφετέρου στην πρόληψη κα θεραπεία των υποτροπών.

• Τοπικές θεραπείες

Ενυδατικά (μαλακτικά): Είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την διατήρηση ενός υγιούς δέρματος. Το δέρμα πρέπει να ενυδατώνεται αρκετές φορές καθημερινά με ειδικά δερμοκαλλυντικά κατάλληλα για το ατοπικό δέρμα. Η επαρκής και διαρκής ενυδάτωση μπορεί να συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στον έλεγχο των συμπτωμάτων και τον περιορισμό των εξάρσεων της ατοπίας.

Τοπικές κρέμες ή αλοιφές στεροειδών: Χρησιμοποιούνται στις εξάρσεις για να βελτιώσουν την ερυθρότητα και τον κνησμό. Τα κατάλληλα τοπικά κορτικοστεροειδή είναι πολύ αποτελεσματικά και ασφαλή στη χρήση. Πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται υπό δερματολογική επίβλεψη για να αποφευχθούν τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες.

Συνιστάται να μην αγοράζετε «φυσικές» φυτικές κρέμες, καθώς μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμούς και αλλεργικές αντιδράσεις. Κάποιες λεγόμενες «φυσικές» κρέμες έχουν αποδειχθεί ότι περιέχουν ισχυρά κορτικοστεροειδή. Άλλες κρέμες από βότανα έχουν αποδειχθεί ότι είναι επιμολυσμένες από μικρόβια και μπορεί να προκαλέσουν δερματικές λοιμώξεις.

Αντιβιοτικά και αντισηπτικά: Τα αντιβιοτικά χρησιμοποιούνται για σύντομα χρονικά διαστήματα όταν υπάρχει επιμόλυνση του δέρματος κατά τις εξάρσεις της ατοπικής δερματίτιδας. Τα αντισηπτικά όταν χρησιμοποιούνται λελογισμένα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη από δερματικές λοιμώξεις. Ωστόσο, η εσφαλμένη χρήση αντισηπτικών μπορεί να ερεθίσει το δέρμα, να προκαλέσει ξηροδερμία  και να επιδεινώσει την ατοπική δερματίτιδα.

Τοπικοί αναστολείς καλσινευρίνης: Οι αναστολείς της καλσινευρίνης (αλοιφή tacrolimus και κρέμα pimecrolimus) μπορούν να χρησιμοποιηθούν όταν η ατοπική δερματίτιδα  δεν ανταποκρίνεται σε τοπικά κορτικοστεροειδή ή σε περιοχές πιο ευαίσθητες στις παρενέργειες των στεροειδών, όπως το πρόσωπο, τα βλέφαρα, οι μασχάλες και η βουβωνική χώρα. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια  είναι το τσούξιμο κατά την εφαρμογή, το οποίο συνηθίζεται μετά από ορισμένες εφαρμογές.

Αντιισταμινικά: Τα αντιισταμινικά δισκία δεν έχουν καμία επίδραση στην φλεγμονή της νόσου αλλά είναι πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο του κνησμού και βοηθητικά ώστε να μην διακόπτεται ο ύπνος των ασθενών λόγω της φαγούρας.

• Φωτοθεραπεία:

Η θεραπεία με υπεριώδες φως συγκεκριμένου μήκους κύματος συνήθως πραγματοποιείται σε εξειδικευμένο δερματολογικό τμήμα νοσοκομείου. Χρησιμοποιείται σε ενήλικες και παιδιά άνω των 10 ετών.

• Από του στόματος θεραπείες

Άτομα με σοβαρή ή εκτεταμένη ατοπική δερματίτιδα  που δεν ανταποκρίνονται σε τοπικές θεραπείες μπορεί να χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή από το στόμα.

Αυτές περιλαμβάνουν :

– Συστηματικά στεροειδή (πρεδνιζολόνη)

– Αζαθειοπρίνη

– Κυκλοσπορίνη

– Μεθοτρεξάτη

– Mycophenolate mofetil

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί πως εξαιρετικά σπουδαίο ρόλο στην αντιμετώπιση της ατοπικής δερματίτιδας διαδραματίζει η σωστή εκπαίδευση του ασθενούς να φροντίζει κατάλληλα το δέρμα του και ενδεχομένως η ψυχολογική υποστήριξη σε ειδικά κέντρα για τη νόσο.