Η ακμή είναι ένα νόσημα τόσο συχνό που ο δερματολόγος το αντιμετωπίζει καθημερινά στο ιατρείο του. Προσβάλλει κατά κανόνα το πρόσωπο, την πλάτη ακόμη και το στέρνο και χαρακτηρίζεται από άσπρα και μαύρα στίγματα (φαγέσωρες) και σπυράκια με πύον (φλυκταινίδια). Η ακμή ξεκινά συνήθως στην εφηβεία και ποικίλει σε ένταση και διάρκεια. Λιγότερο συχνά η ακμή εμφανίζεται σε μικρά παιδιά αλλά και ενήλικες μετά την ηλικία των 20-30 ετών.
Οι σμηγματογόνοι αδένες των ατόμων με ακμή υπερλειτουργούν γιατί είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στα επίπεδα ορισμένων ορμονών στο αίμα.
Επίσης, στην ακμή τα νεκρά κύτταρα του δέρματος δεν αποπίπτουν αλλά φράζουν τους πόρους του δέρματος και προκαλούν την δημιουργία μαύρων και άσπρων στιγμάτων. Το βακτήριο ακμής (γνωστό ως Propionibacterium acnes) υπάρχει φυσιολογικά στο δέρμα ολων μας, συνήθως χωρίς να προκαλεί προβλήματα, αλλά σε ατομα με τάση για ακμή βρίσκει ιδανικές συνθήκες για να πολλαπλασιαστεί και να προκαλέσει φλεγμονή.
Λιγότερο συχνά ακμή μπορεί να προκληθεί από φάρμακα ή να συσχετιστεί με ορμονικές αλλαγές.
Η ακμή συχνά συναντάται σε μέλη της ίδιας οικογένειας, αλλά τα περισσότερα περιστατικά είναι σποραδικά και χωρίς εμφανή κληρονομικότητα.
Τυπικά στην ακμή παρατηρούνται τσ ακόλουθα: λιπαρό δέρμα, μαύρα και λευκά στίγματα, κόκκινα σπυράκια, σπυράκια με πύον και τελικά ουλές. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να δημιουργηθούν επώδυνες κύστεις. Το δέρμα με ακμή είναι θερμό, επώδυνο και ευαίσθητο στην αφή.
Η ακμή διαγιγνώσκεται εύκολα από την τυπική κλινική εικόνα και την κατανομή στο πρόσωπο, το λαιμό, το στήθος ή την πλάτη. Βέβαια, υπάρχουν διάφοροι τύποι ακμής με συχνότερη την «κοινή ακμή» .
Αν έχετε ακμή αλλά δεν βλέπετε βελτίωση με τα προϊόντα που ήδη χρησιμοποιείτε, τότε είναι καιρός να επισκεφθείτε τον δερματολόγο σας. Σε γενικές γραμμές, οι περισσότερες θεραπείες χρειάζονται δύο ως τέσσερις μήνες για να έχουν το μέγιστο αποτέλεσμα.
Οι θεραπείες ακμής εμπίπτουν στις ακόλουθες κατηγορίες:
- Τοπικές θεραπείες
Αποτελούν την πρώτη επιλογή σε ήπια έως μέτρια ακμή. Υπάρχει πλήθος δραστικών παραγόντων κατά της ακμής, όπως:
υπεροξείδιο βενζοϋλίου,
αντιβιοτικά (π.χ.ερυθρομυκίνη, τετρακυκλίνη και κλινδαμυκίνη),
ρετινοειδή (π.χ., τρετινοΐνη, ισοτρετινοΐνη και ανταπαλένη)
αζελαϊκό οξύ,
νικοτιναμίδιο
Πρέπει να εφαρμόζονται συνήθως κάθε βράδυ ή δύο φορές την ημέρα ανάλογα με την αγωγή που συστήνει ο δερματολόγος.
Ορισμένες από τις τοπικές θεραπείες μπορεί να είναι ερεθιστικές για το δέρμα, γι΄αυτό είναι απαραίτητη η δερματολογική συμβουλή καθόλη τη διάρκεια της αγωγής.
- Από του στόματος θεραπεία με αντιβιοτικά
Σε κάποιες περιπτώσεις κρίνεται σκόπιμη η χορήγηση αντιβιοτικών χαπιών, συνήθως ερυθρομυκίνης ή τετρακυκλίνης, που συνδυάζεται με κατάλληλη τοπική θεραπεία.
Τα αντιβιοτικά πρέπει να χορηγηθούν για τουλάχιστον δύο μήνες και συνήθως η αγωγή συνεχίζεται για περίπου έξι μήνες.
- Αντισυλληπτικά χάπια
Μερικοί τύποι αντισυλληπτικών χαπιών βοηθούν τις γυναίκες με ακμή γιατί περιέχουν έναν ορμονικό αναστολέα (για παράδειγμα την κυπροτερόνη) που μειώνει την υπερέκκριση σμήγματος. Συνήθως χρειάζονται τουλάχιστον τρεις έως τέσσερις μήνες για να παρατηρηθεί βελτίωση. Επειδή αναστέλλουν την ωορρηξία, δεν είναι κατάλληλα για τις έφηβες όπου η ωορρηξία δεν είναι καλά εδραιωμένη. Επίσης, αυξάνουν τον κίνδυνο των θρομβώσεων και αντενδείκνυνται σε καπνίστριες, υπέρβαρες ή σε οικογενειακό ιστορικο θρομβώσεων.
- Ισοτρετινοΐνη
Πρόκειται για εξαιρετικά αποτελεσματική θεραπεία για την ακμή . Ωστόσο, εξαιτίας των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών που προκαλεί πρέπει να χορηγείται μόνο κάτω από την εποπτεία δερματολόγου. Λόγω της τερατογενετικής της δράσης στην κύηση πρέπει να χρησιμοποιείται αντισύλληψη πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αγωγή.
Ατομικό και οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή άλλης ψυχικής νόσου πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν πριν τη θεραπεία με ισοτρετινοΐνη.
Τα περισσότερα σχήματα ισοτρετινοΐνης διαρκούν τέσσερις ως έξι μήνες. Πολύ συχνά στη αρχή της αγωγής η ακμή χειροτερεύει προτού βελτιωθεί μετά από μερικές εβδομάδες. Η βελτίωση είναι προοδευτική και καλό είναι να μην απογοητευτείτε εάν η πρόοδος φαίνεται αργή.
- Άλλες θεραπείες για την ακμή
Υπάρχουν αρκετές επιλογές για τη μέτρια φλεγμονώδη ακμή όπως δερματολογικός καθαρισμός προσώπου, χημικά peelings, φωτοθεραπεία και λέιζερ με αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα. Αυτές οι θεραπευτικές επιλογές δεν είναι τόσο αποτελεσματικές στη σοβαρή φλεγμονώδη ακμή.